Dünya yüzünde gelmiş geçmiş en zengin kişi kimdir?
Bu sorunun yanıtı toplumlara kültürlere göre değişir yerel kültüre göre Kârun'dur ama bunun aslı yok.
Sorunun doğru yanıtı Musa Mansa'dır. Hem de açık ara. Yeryüzünde ne kimse onun kadar servet edindi, ne de hâla o serveti yakalamış kişi var. Tüm zenginlerden açık ara öndedir.
Kim bu adam? Mali imparatoru. Mali de neresi diyenler haklı. Pek bilinmez. Mali İslam'ın altın çağında, yani Moğollar talan etmeden önceki parlak döneminde, Atlas okyanusu kıyısı, Sahra çölü ve ekvator arasında kurulmuş bir imparatorluk.
Şimdi az bilindiği gibi zamanında da bilinmiyordu. Bu imparatorluğun gücü altına dayanıyordu. Bölge dünyanın en zengin altın madenlerine ev sahipliği yapıyor. Dünyanın altınını Mali tedarik ediyordu fakat altının kaynağının orası olduğu az biliniyordu.
Mali imparatoru o kadar zengindi ki ekvator ormanlarından elde ettiği ağaçlarla dev bir filo yaptırmış ve okyanusa açılmıştı. Fakat geri dönmedi. Akibeti bilinmiyor. Koca filoyu okyanus yutar mı, evet yutmuş olabilir. İmparatorun yerine geçen Musa ise dindar biriydi. Öyle keşifle meşifle işi yoktu. Altınları hayır işlerinde kullanmak istiyordu.
Bu amaçla hacca gitmeye ve yol boyunca her yerde altın dağıtmaya karar verdi. İslam dünyasını altına boğmak ve sevaba garkolmak istiyordu. 1200 tane cariyesi vardı ve öbür dünyada da hurileri olsun istiyordu tabii!!!
Develere tonlarca altın yükletti ve Mekke'ye doğru yola çıktı. Yolda durmadan altın dağıtıyordu. Kahire'ye ulaştığında Memlük sultanı onu ağırladı, namı kendisinden önce gelmişti. Musa Kahire'de kesenin ağzını iyice açtı. Memlük sultanı ile ahbap olmuştu. Altın vermedik fakir bırakmadı. Kalan altını Mekke'de dağıtacaktı. Sonra Mekke'ye ulaştı ve kalan altını da dağıttı, geri dönüş yoluna geçti.
Kahire'ye geri döndüğünde ahbabı Memlük sultanı onu asık suratla karşıladı. Çünkü o devirde altın çok kıttı ve çok değerliydi. Tonlarca altın dağıtılması altının değerini çok düşürmüş ve yiyecek fiyatları inanılmaz fırlamıştı! Yani günümüz terminolojisiyle enflasyon canavarı Kahire'yi sarmıştı.
Bu belayı başıma sen sardın sen düzelteceksin dedi. Buğday inanılmaz pahalıydı, altının hiç değeri kalmamıştı. Musa ne yapabilirim dedi. Git altınları geri topla dedi. Nasıl yapacağım dedi. Borç toplayacaksın dedi. Musa gitti faizle altınları geri topladı. Hayır işleyeceğim derken faize batmıştı!!!
Topladığı altınlarla geri döndü ve faiz günahından temizlenmek için bol bol cami yaptırdı!!!
Günümüzden nasıl da farksız değil mi!?
Altınları toplaması bir süre Memlük melikini rahatlattı. Fakat altınlar faizleriyle tekrar ödendikçe enflasyon yine canavarlaştı. Memlük sultanı neredeyse Musa'yı cezalandırmak için savaş açacaktı fakat Moğol belası patlak verdi.
Moğollar çekirgeler gibi talan ederek yağmalayarak, yakarak, yıkarak, katliam yaparak geldiler ve İslam coğrafyasını felç ettiler.
Moğolları yine de Memlükler yendi. Belki bunda Musa'nın altınlarının yararı olmuştur. Çünkü Memlük sultanının arası Avrupalılarla iyiydi ve altın vererek satın alamayacağı bir şey yoktu. Ondan sonra dünya Mali altınının varlığından haberdar oldu. Hâlen bölgede bağımsızlık kazanmış parça parça devletlerin yegane gelir kaynağı altın madenleridir.
Mali imparatorluğunu Avrupalı istilacılar yıkmadı. İmparatorluk kabile isyanlarıyla gücünü yitirerek parçalandı. Bölgede altın olduğunu öğrenen Avrupalılar yine de oldukça geç istilaya başladılar.
