Gazali'nin Farabi'yi kafir ilan etmesinin nedeni determinist olması.

Determinist kafiri dememiştir ama esbabperest kafir demiştir. Perest tapan, esbab sebepler, yani nedenler demek. Buna göre esbabperest nedenselci yani determinist oluyor.

Determinizm daima klasik yöntemle yola çıkar. Başlangıcı budur. Sonra modern yani maddesel determinizm ile gelişimini tamamlar.

Tabii Gazali bunu görmüştür. Bu klasik determinizmin ilerde materyalist esbabcılığa çıkacağını bilmiştir. Din elden gider saikiyle hareket etmiştir.

Determinizm ile din elden elbette gider, haklıdır da zaten dinin elden gitmesi gerekiyor! Şart! Bunu elde tutmamak, hemen elden çıkarmak lazım bu köhne külüstürü! Bunu elde tuttuğun her gün ayrı kayıp!