Aksiyomatik Yöntem
-
Mantıkta, ilkel bazı terimlerden türetilen temel önermelerden (aksiyom veya postülalardan) yola çıkarak, mantıksal dedüksiyon yoluyla, özelleştirilmiş kurallara uygun olan tümel bir sisteme ulaşma süreci ya da işlemi; bir disiplin veya araştırma alanının önermeleriyle kavramlarını aksiyomlara dayandıran yöntem.
"Değerli bir şey" anlamına gelen Grekçe axioma sözcüğünden türetilen aksiyom terimi, bir bilgi sisteminin kendilerine dayandırıldığı kanıtlanamaz, fakat zorunlu önermelere gönderme yapar. Gerçekten de, Yunan filozofu Aristoteles aksiyomları kanıtlamaların ilk ve en temel öncülleri olarak düşünmüştü. Aynı şekilde ünlü Yunan matematikçisi Eukleides de aksiyomları kuşku duyulamayan ortak fikirler olarak değerlendirmişti.
Alman filozofu Christian Wolff ve bu konuda Wolff'u önemli ölçüde izleyen Kant da aksiyomları kanıtlanamaz tümel önermeler olarak görmüştü. Buna göre, aksiyomların dört önemli özelliği olmak durumundadır.
Aksiyomlar
1- kanıtlanmaya ihtiyaç duymayan, ispatlanamaz önermelerdir; onlar
2- aksiyomlar üzerinde dikkatle düşünen kişiler için kendinden açık, apaçıktırlar;
3- aksiyomlar sadece öznel olarak değil, fakat nesnel olarak da kesindirler;
4- deneyimden türetilmemiş olmakla birlikte, deneyimi zaman zaman gerektirirler.
