Baz Etkisi Nedir
-
Ekonomide sıklıkla duyduğumuz baz etkisi kısaca enflasyonun düşmesiyle fıyatların daha az zamlanması demektir.
Enflasyon düştüğü zaman fiyatlar düşmez. İnsanlar hep bu hataya düşüyorlar.
Örneğin 100 liralık bir ürün %85 enflasyon ile 185 TL ye çıktı. Seneye enflasyon %10'a düştüğü zaman bu ürünün fiyatı 185+%10 =203,5 TL olacaktır.
Bu durum bir algı oyunudur.
Fiyatların geriye gelmesi ancak enflasyon üzerindeki bir büyüme oranıyla mümkün olabilir. Bunun için de devamlılık gerekir. Ancak yıllık enflasyonu max%2 olan ülkelerde fiyatlar geri gelebilir.
Enflasyonu %2000 den bir yılda %1'e düşürmek çok basittir. Bunun örnekleri var. Ama bu fiyatların geri geleceği anlamı taşımaz. Ülkenin büyüdüğü anlamına gelmez. Sadece fiyatları bir yıl yerinde saydıran politikalara yönelirseniz enflasyon o yıl çok düşük çıkar. Buna baz etkisi denir.
Yunanistan ve Bulgaristan bunun yakın örnekleridir.
-
@kâfir-imam fiyatlar asla düşmez. Olacak olan tek olay vardır: Paralara sıfırlar dolup kaldığında ve artık bu kadar çok sıfırlarla başa çıkmak olanaksız hale geldiğinde sıfır silmek. Olay budur. Ne fiyatları, ne gelirleri ne maliyetleri hiç bir zaman dalgalanmalar dışında düşüremezsiniz.
Bu entropi gibi. Arabanın eksozundan çıkan gazı biriktirip geri benzin yapamazsın.
-
Peki madem öyle salalım gitsin enflasyon canavarının yularını. Ne kontrol ediyoruz da? Salalım yesin bitirsin tükenince paradan sıfır siler kurtuluruz.
Bu soruyu sordum ama yanıtını vermeyeceğim. Tek söyleyeceğim işler böyle yürümüyor.
-
Yalnız şunu ekleyeyim: Bu görüşte olan bazı eklıevveller mevcut.
-
Evet yeni bir sayfa açılır ve önlemler gelir, olağanüstü yetkiler ele geçer ve dümenin başındakine büyük bir kredi açılır. Çünkü bir resetleme olayı var ortada. Ekonomik kaynaklar değişmese de beklentiler değişir umutlar canlanır.
Açılan kredinin büyük, vadesinin de uzun olduğunu bilen dümenci dümenini çevirir. Umutları getiriye tahvil eder. Toplum enflasyon döneminde yitirdiği zamanı geri kazanabilir mi hayır. Bu doğaya aykırı. Geri kalma diye zaten buna diyoruz.
-
Fakat Almanya iki dünya savaşının da ardından çok ağır enflasyon koşullarına maruz kalmasına rağmen çalışkanlıkla özveriyle disiplinle toparlamıştır.
Demek kaybedilen tekrar kazanılabiliyormuş diyebilir miyiz o halde?
Almansan belki! Alman değilsen hiç umma! İkincisi Almanya kaybettiklerini telafi etmedi.
Çünkü iki savaşı da kazansaydı dünyanın tek süper gücüydü. Kaybettiği bu, kazandığı bugünkü durumu. Fena değilse de kaybettiği çok büyük.
İki süper güç ortaya çıktıysa bu Almanya iki dünya savaşını da kaybettiği içindir.
-
@DemoKratos entropi veya bileşik kaplar gibi de diyebiliriz. Bir taraf yükselirken diğer taraf alçalacak. Bu olay ülke çapında yada dünya çapında olabilir.
Ama genele bakarsak enflasyon bu parasal sistemin kaçınılmazıdır. ABD doları bile 100 yılda 1000 kat değer kaybetmiş.
Burada insanların temel kaygısı birikimlerini korumak oluyor. Şimdi bir ev alacaksınız 2 milyon para şak diye birikmiyor. Bunu 15 yılda anca biriktirirken ev fiyatlarının 8 milyona çıkması karşısında nasıl duruş sergileyeceğiz.
Normalde sadece karın doyurmak için yaşayan insanlar enflasyondan hiç zarar görmeyen guruptur. Yani evleri varsa ve sadece karnını doyurmaktan başka bir dersi yoksa demek istiyorum.
Enflasyon ile devletler insanlara Kendi borçlarını ödetiyorlar. İşte o ev almak için para biriktiren insanlar gibi bir türlü o para birikmiyor.
Peki o fark kimin cebine giriyor?
Devletleri yöneten şirketlerin cebine giriyor. Bu sistem herkesi fakirlikte eşitlemeye çalışıyor. Enflasyonun hedefi aslında tam da bu.
-
@kâfir-imam doğru söylüyorsun. Enflasyon sermayeye kaybettirmez. Dövize endekslerler faizi, faize karşı gibi görünüp yine sermayeyi korurlar. Hatta dövizi dalgalandırarak kârlarını katlarlar.
Enflasyon dar ve sabit gelirliyi ezer, sermayeye kâr ettirir. Sermayesi olana bir zarar gelmez. Evleri olan zengin de köşeyi döndü, üç yüz lira olan evleri üç milyona çıktı. Bu kişi enflasyonu dert eder mi?
Sermayesi olan yattığı yerde servetini katlıyor. Niye enflasyonu dert etsin ki? Fakat gel gör ki dar gelirli vardır bunda da bir hayır avuntusuna inanıyor. İnanılmaz ama bunda da bir hayır olduğuna inanmayı başarabiliyorlar!
E ölmekte de var bir hayır. Cennet huriler şaraplar... Hayır bekledikten sonra geleceği umulmayacak bir şey kalmaz ki? Savaş çıksa vardır bir hayır şehit oluruz. Hayır beklemenin sonu yok.
Hayırdır beklentisiyle yaşayan ve ölenler hayır demesini bilmeyenlerdir. Hayır demeyi bir öğrenseler hayırdır dememeyi de öğrenirlerdi ama yok. Olmayınca ne yapsın kel mahmut.
