Mars Aracı Curiosity Tekerlekleri Hasar Görmüş

[DemoKratos]

Mars insana hüzün aşılayan melankolik bir ortam. Sadece uçsuz bucaksız kupkuru çöller olsa neyse. Burada bir zamanlar suların aktığı nehir yatakları, bunların toplandığı göl yatakları, deniz kıyıları var. Hepsi ölü, hepsi kupkuru. Buralarda şırıl şırıl suların aktığını, göllerin denizlerin dalgalandığını ama şimdi hepsinin yerinde yeller estiğini bilmek çok aşırı bir hüzün aşılıyor.

Bir dünya nasıl böyle öldü? Tabii ki atmosferini kaybettiği için. Atmosferini neden kaybetti? Manyetik alanını kaybettiği için. Onu neden kaybetti, içi soğuduğu için. Neden, küçük olduğu için.

Acaba ölürken üzerinde yaşayan canlılar da öldü mü? İşte bu merak konusu. Kurumuş göl yataklarında balık fosili filan beklenmiyor da, bakteri var mıydı acaba? Bu gezegenin kısa ömrünün ancak bakteri evrimine zaman tanıyacağı düşünülüyor.

Sonuçta burası kolonileştirilecek. Asteroit kuşağından getirilen dev kayalar Mars'a düşürülecek. Orada işlenip maden elde edilecek. Ay için bunu düşünmek tehlikeli. Ay'a düşürülmek istenen bir meteor kazara Dünya'ya düşebilir. Mars'a ise rahatlıkla dev kayalar düşürülebilir. Ay'dan daha önce düşmüş meteorlar çıkarılacak.

İnsan türü tüm güneş sistemini kolonileştirdikten sonra ancak yıldızlara yönelebilir.

[TENTEN]

Travelled 28.06 km (17.44 mi) on Mars as of 1 June 2022[1]
https://en.wikipedia.org/wiki/Curiosity_(rover)

Aldığı yolda azmış.
Tekerlekleri tasarlayan muhendislerin diploması iptal edilmeli.
Alüminyumdan tekerlek mi olur?
0.75 milimetre kalınlığındaymış.
Resimde daha ince duruyor.
Ağaçtan Kağnı arabası tekeri taksalar daha çok dayanırdı.

[DemoKratos]

Benim duvarımda bir Mars posteri var. Karşısında bazen dakikalarca hareketsiz oturur bakarım.

Resimde sarı/kızıl bir kum çölü var. Sağda solda irili ufaklı taşlar, kayalar... Rüzgarın ıslığını duyar gibi olurum. Ne bir tutam ot, ne kımıldayan bir canlı...

Sade bir yapayalnız robot araç. Ağır ağır Mars çöllerinde ilerliyor. Bu manzarada onun kendisinden başka tek arkadaşı kumda bıraktığı tekerler izleri.

Cruosity için itiraf edeyim saçma bir şekilde üzülüyorum. O bir robot, kendini yalnız hissetmez, evden çok çok uzaklarda öleceğim diye kahrolmaz. Onun duyguları yok. Ama o robot olsa da benim duygularım var ve orada beşyüz milyon kilometre uzakta yapayalnız ölen o araç için elimde olmadan hüzünleniyorum.

Bu arada şom ağzımı nerden açtıysam İnge son inişini yaptı ve artık yerden havalanamayacak. Pörsi de artık Mars'ta yapayalnız çöllerde ilerleyecek.

[DemoKratos]

@TENTEN, içinde söyledi: Mars Aracı Curiosity Tekerlekleri Hasar Görmüş

Alüminyumdan tekerlek mi olur?

Bunlar hep inceden inceye planlanır. Hata yok. Alüminyum eloksal çelikten daha sağlam ve hafiftir. Üstelik çelik gibi kırılmaz. Çelik cam gibi darmadağın olur. Uçak gövdeleri de eloksal alüminyumdan yapılır. Ağırlık hayati öneme sahip. Her şeyin hafif olması bir zorunluluk.

Hiç bir şey gözden kaçmasın diye azami çaba gösterilir NASA'da. Cruosity'nin altı tekerinden sadece biri devre dışı kaldı ve beş tekerle Sharp dağına tırmanmaya girişti. Tekerlerin ömrü dolduğunda zaten batarya ömrü de dolmuş olur. Planlama dışı bir aksaklık olmadı. Tüm görevlerini tamamladı ve görevi Pörsi'ye devretti.

[DemoKratos]

NASA'nın son teknoloji anıtı James Webb uzay teleskopu oldu. Bu muhteşem robot uzay aracı adeta bilim tapınağının mihrabı. Muhteşem bir şey. Dünya güneş arasında Lagrange noktasına yerleşti ve güneş yörüngesine girdi, aynalarını çiçek açar gibi açtı, güneş kalkanlarını,güneş panellerini kat kat açtı, gerdi ve nerdeyse mutlak sıfıra kadar soğutan soğutucularını çalıştırdı. Mutlak sıfıra yakın soğutulup tüm kalibrasyonları tamamlanınca muhteşem görüntüler bekliyoruz. Onsekiz altın kaplama ayna ile oluşturulan büyük bir aynaya sahip. Güzel görüntüler umuyoruz.

Bir mikrometeor aynasının birine çarpmasına rağmen NASA mühendisleri sorun olmadığını söylediler. Göreceğiz. Sonuçta meteorlar onu hurdaya tabii ki çevirecek.

[TENTEN]

@DemoKratos, içinde söyledi: Mars Aracı Curiosity Tekerlekleri Hasar Görmüş

@TENTEN, içinde söyledi: Mars Aracı Curiosity Tekerlekleri Hasar Görmüş

Alüminyumdan tekerlek mi olur?

Bunlar hep inceden inceye planlanır. Hata yok. Alüminyum eloksal çelikten daha sağlam ve hafiftir. Üstelik çelik gibi kırılmaz. Çelik cam gibi darmadağın olur. Uçak gövdeleri de eloksal alüminyumdan yapılır. Ağırlık hayati öneme sahip. Her şeyin hafif olması bir zorunluluk.

Hiç bir şey gözden kaçmasın diye azami çaba gösterilir NASA'da. Cruosity'nin altı tekerinden sadece biri devre dışı kaldı ve beş tekerle Sharp dağına tırmanmaya girişti. Tekerlerin ömrü dolduğunda zaten batarya ömrü de dolmuş olur. Planlama dışı bir aksaklık olmadı. Tüm görevlerini tamamladı ve görevi Pörsi'ye devretti.

Hesap hatası var. Kendileride kabul ediyor zaten.
Kalın dişlerin arasında O.75 milimetre kalınlığında alüminyum var.
Yüzeyi sertleştirilse bile özü yumuşak.
En ufak darbede kırılır.
Ağır yükde mikro çatlaklar oluşur.
O çatlaklardan sızan toprağın içindeki tuzlarda alüminyumu eritir.

[DemoKratos]

Hata yok. Öngörülen sürede görevini tamamladı.

[DemoKratos]

Madem konu açıldı biraz teknik bilgi vereyim: Eloksal işlemi alüminyumu çelik gibi sertleştirmektedir. Bu metal çelikten daha kullanışlıdır, çünkü hafiftir.

Tüm sertleştirme işlemleri yüzeysel yapılır. Tümünü sertleştirmek fayans gibi kırılgan hale getirir. Camlar bile yüzeysel sertleştirilir. Yüzey sertleştirme işlemlerinde ani ısıtma ve ani soğutma teknikleri kullanılır. Isı içerlere işlemeden hızlıca ısıtılıp hızlıca soğutulur. Bu yöntemle cam bile çok dayanıklı hale getiriliyor. Temperli cam diyoruz.

Uçak gövdeleri eloksallı olduğu için belli hızın altında gelen kurşunları bile sektirebilir. Yüzey sertleştirme başlı başına bir endüstri. Otomasyon şart, elde istenilen hassasiyette olması olanaksız.

[DemoKratos]

Tekerleklerin görünümü gayet iyi bence. Görülen yıpranmalar tamamen normal ve öngörü sınırları içinde.

Bana hüzünden başka bir şey anlatmıyor bu fotoğraflar. Uzak diyarlarda yapayalnız elde asa belde çarık dağlar aşma hikayelerini anımsatıyor.

Çarık niye belde, eskimesin diye öyle sürekli giyilmiyor. Çok gerekli olmadıkça yalınayak. İşte o eski seyyah hikayelerinin modern versiyonu Mars keşifleri.

[TENTEN]

Cuirosity savaş tankı gibi saatte 80-90 km hızla hoplayarak zıplayarak gitmiyor.
Hızlı gitseydi tekerleklerin hasarını normal karşılardım.
Kaplumbağadan bile yavaş hızı.
Saatte maksimum hızı 90 metre saniyede sadece 2,5 santimetre .

[57] Saatte 90 m'ye (300 ft) kadar seyahat edebilir, ancak ortalama hız saatte yaklaşık 30 m (98 ft) 'dir.https://en.wikipedia.org/wiki/Curiosity_(rover)

[DemoKratos]

Mars'ta su erozyonu milyarlarca yıldır olmadığı ve rüzgar erozyonu çok zayıf olduğu için arazi sivri taşlarla dolu ve çok zorlu bir arazi.

Araç ise olabildiğince hafif olmak zorunda. Tekerlekler özel tasarımdır ve normal amortisman ömürlerini aşan süre iş görmüşlerdir. Yeni araç gelene kadar çalıştı, tüm görevlerini başarıyla tamamladı.

Sharp dağına tırmanmak ekstra bir görevdi, başarabilse iyi olurdu ama başaramaması normal. Zaten bir tekeri eksik olarak tırmanışa başlamıştı. Tırmanışta tekerler dönmüyor, araç yürüyerek tırmanıyor. Başaramayacağı belliydi, bakalım ne kadar tırmanabilecek diye denendi.

Aracın ömrü batarya tarafından belirlenir. Batarya ömrünü doldurduğunda geri kalan ekipmanın bir önemi yok.

[DemoKratos]

Curiosity 2011 de fırlatıldı ve 2012 de Mars'a indi. 2 yıl çalışacağı öngörülmüştü, pandemi başladığında hâla çalışıyordu. 2021 de ilk olumsuz haber geldi. Tekerleklerden biri devre dışı kaldı. Bunun üzerine yol alması zorlaşan araca Sharp dağına tırmanma görevi verildi. Tırmanışta tekerlekler dönmeyecek, araç yürüyerek tırmanacaktı. Tekerlekler altı bacak uçlarında yer alıyor ve gerekirse tekerlekler dönmeden yürüyebiliyor. İki yıl çalışması için tasarlanmış aracın on yıl sonra bu görevi başarması olanaksızdı ama zaten görevi bitmişti, bu ekstra bir görevdi. Başarması zaten beklenmiyordu ve başaramadı. Dağın eteğinde zirveye ulaşamadan kaldı. Yıl 2022. O bozulup kaldığında Pörsi inmişti bile. Ondan kalan son görüntü tırmanmak üzere Sharp dağına doğru ilerlerken Mars Surveyor yörünge aracı tarafından çekilen fotoğrafı oldu. Bu fotoğraf istenmeden, planlanmadan yakalandı. Yörünge aracının böyle bir amacı yoktu. Bu aracın amacı atmosfer incelemeleridir. Fakat zaman zaman yüzey görüntülerini de çeker. Curiosity kadraja girince kaçırmadı fotoğrafını çekti.

Geçenlerde de içi buzla dolu bir kraterin fotoğrafını gönderdi. Bu arada Pörsi indiği alanın kurumuş bir göl havzası olduğunu kesinleştirdi. Bu tür görüntüleri Curiosity de göndermişti gerçi ama kıyı şekilleri çok çarpıcı. Bu görüntüler üzerine NASA Salda gölü benzetmesini tekrar vurguladı. Bu Mars gölü Salda gölünün ikizi gibi, çok benzediği NASA tarafından yeniden açıklandı.

[DemoKratos]

Bu Mars fotoğrafları beni hep hüzünlendirir. Buralarda bir zamanlar suların aktığını bilmek hüzünlü.

[DemoKratos]

Dünya'da çok su var zannediyoruz ama kayasal gezegenleri bir yana bırakırsak diğer gezegenlerde ve bazı uydularda dünyada bulunandan çok daha fazla su var. Ama hepsi ya donmuş ya üzeri buz ile kaplı durumda. Pluton bile oldukça zengin suya sahip ama buz halinde tabii. Ay bile sudan yoksun değil. Su aslında güneş sisteminde çok yaygın bir madde.