Hamlet roman incelemesi
-
William Shakespeare’ın 400 sene önce yazmış olduğu Hamlet adlı eseri yazarın en uzun eseri ve dünya üzerinde en çok oynanan tiyatrosudur.
İçerik olarak ele aldığımızda öncelikle olay örgüsünden bahsedelim. Bu eserin konusu ihanet ve intikamdır. Hamlet ’deki en önemli vaka zehirlenmedir. Çünkü Kral Hamlet, kardeşi Claudius tarafından kulağına zehir akıtılarak öldürülmüştür. Hamlet’i yok etmeyi planlayan Kral Claudius, Hamlet’in düelloya çıkacağı rakibi Leartes’in kılıcına zehir sürer. Eğer bunda da başarısız olursa içkisine koyduğu zehirle Hamlet’i ortadan kaldıracaktır. Rakiplerini zehirleyerek ortadan kaldırma yolunu seçen kişi; hain, korkak ve hilebaz bir karaktere sahiptir. Shakespeare, kral katili Claudius’u zehirle özdeşleştirerek onun iktidar olma hırsından dolayı, iyi insan olma özelliğini yitirdiğini sezdirmiştir (Şengül, 2018).
Aşk başlığı ile bakarsak, oyunda Hamlet ve Ophelia arasındaki aşk belli değildir. Aşk ve intikam duygusunun bir arada olması düşünülmeyeceğine göre aslında Hamlet, farklı biriymiş gibi davranarak Ophelia’ya mektup göndermiştir (Goddard, 1955). Laertes, kız kardeşi Ophelia’yı Hamlet’e karşı uyarır ve der ki: “Hamlet’in sana gösterdiği geçici alaka...: bunu bir heves, bir delikanlılık ateşi; baharın ilk günlerinde gözüken, erken açıp geçen, tatlı fakat ömürsüz, kokusu bir anda uçan bir menekşe say, fazla değil” bu da ciddi bir aşkın olmasını engeller. Hamlet, “annesinin yaptıkları karşısında kadınlara karşı bir güvensizlik içine girer. Üstelik Ophelia Polonius’la birlik olup Hamlet’e karşı bir düzen içinde yer alması ile bu hissini haklı çıkarır” (Ülger, 2010). Yazar, eserin içindeki en büyük unsur intikam duygusu olduğu için aşka fazla taviz vermemiştir.
Eserin içeriğinde olağanüstülük de vardır. Hamlet “gizemlerle dolu bir oyundur. Gizem ve sırlar, oyunun temelini oluşturur” (Bell, 1998). Kral Hamlet’in hayaleti eserde yerini aldıktan sonra bir olağanüstülük göze çarpar.
‘Oidipus kompleksi’ antik Yunan edebiyatında Sofokles’in Kral Oidipus adlı eserinden esinlenerek Freud tarafından sistemleştirilen psikanalitik bir kuramdır (Şengül, 2018). Kral Oidipus, bilmeden babasını öldürüp ve aslında annesi olan kadınla evlenmesi ve çocuğunun olması Oidipus kompleksine örnektir. Freud’a göre bu “üç başyapıtta” baba katilliği temasının odakta olması tesadüf değildir. Bu üç başyapıtta da “öldürme eyleminin nedeni, yani kadın çevresinde dönen cinsel rekabet göz önüne serilir” (Freud, 1994).
Eserdeki mekanlar olarak en dikkat çekici yer mezarlıktır. Özellikle mezarlıkta kahramanların mezarcılarla konuşması da dikkat çeker (Şengül, 2018). Ama genel olarak saray, şato ve konak gibi gösterişli yerler seçilmiştir. Sabit bir yerde kalmayıp olaylar Danimarka, Almanya, İtalya ve İngiltere olarak da çıkmaktadır.
Biçim olarak değerlendirdiğimizde dil anlatım yönü şiirsel anlatım vardır. Eserin yazılış tarihi belli değildir. Hamler, Shakespeare’ın en uzun oyunudur. Shakespeare büyük bir olasılıkla Hamlet oyununu, 13. yüzyıl vakanüvisi Saxo Grammaticus tarafından Gesta Danorum adlı eserinde korunan ve 16. yüzyıl bilgini François de Belleforest tarafından tekrar anlatılan Amleth efsanesi ile kaybolduğu varsayılan ve günümüzde Ur-Hamlet adıyla bilinen I. Elizabeth dönemine ait bir oyundan esinlenerek yazmıştır (Vikipedia).
Dil yönünden ağır ve karmaşıktır. Oyundaki kişilerden bazıları kendine özgü üslup takınarak konuşma gerçekleştirmişlerdir. Oyun, çok yönlü bir tiyatro eseri olarak geçmektedir. Bir hayalet, "oyun içinde oyun" delilik sahneleri, bir düello ve ölümler, Hamlet'i ayrıcalıklı kılan öğeler arasındadır. Hem tragedya hem komedi barındırıyordur. Bu oyunun sahnelenmesi için usta oyunculara ihtiyaç vardır. Oyunun içinde ‘düşünme sanatı’ kullanılmıştır. Hamlet kendi kendine sorular yöneltmesi gibi. Hamlet’in kullandığı üsluplar hep değişkenlik göstermiştir. Bu da akademisyenler tarafınca kişiliği ile eş değer tutulmuştur. Anonim bir kişinin söyleyişiyle şu şekildedir: ‘Hem acı çeken hem çektiren ve bunu bildiği halde önüne geçemeyen insanoğlu Hamlet.’KAYNAKÇA
Şengül, M.B. (2018). Hamlet (William Shakespeare) ile Gülnihal (Namık Kemal) Adlı Tiyatro Eserleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme. (Makale)
Araboğlu, A. (2019). Halide Edib’in “Hamlet”i: Ġngiliz Edebiyatı Seminer Mesaisinden Shakespeare Külliyatı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
Hamlet, https://tr.wikipedia.org/wiki/Hamlet#cite_ref-43