Linux için bilgi paylaşalım.

[bilgisezgi]

Bu başlık altında linux sistemlerinde yaşadığınız tecrübeleri paylaşalım. Yaşadığımız sorunları, çözümleri, kendi yaptığımız araçları paylaşalım. Hem kendimiz için hem daha başka ziyaretçiler için faydalı olur.
Ancak mümkünse sadece yaşadığımız tecrübeler olsun.

Kendime ait yıllardır paylaştığım linux dağıtımım var.
Hiçbir yerde reklamını yapmıyorum, buna ragmen ayda 3bin ila 15bin indirme oluyor.
Dağıtımla birlikte 25-30 tane yaptığım bazı yararlı araçlar da var.
Fakat yaptığım dağıtımın adını burada söylemeyeceğim ve sadece kendi tecrübelerime dayanan bilgileri zaman zaman paylaşacağım.

EFİ kurulum nasıl yapılır?

Bunu resimli anlatmak isterdim ama bence kolay anlaşılır.
Linux ortamında efi veya diğer adıyla UEFİ kurulumun amacı Windows veya daha başka işletim sistemlerinin sınırlamalarına veya daha başka saldırılarına maruz kalmamak için geliştirilen bir güvenli önyükleme sistemidir.
Bu sayede diğer işletim sistemleri kendinden başka sistem kurulmaması için bilgisayarlara yapacağı müdahalelerin önüne geçilebiliyor.

Efi'nin amacına kısaca değindikten sonra şimdi efi kuruluma geçebiliriz.

• Efi kurulum için indireceğiniz linux dağıtımın iso kalıbı efiyi destekliyor olmalı, aksi halde bu işlem işe yaramaz. Gerçi günümüzde çoğu destekliyor, bu konuda pek sorun yok.
• İso kalıbını indirdikten sonra dosyanın doğru indiğini anlamak için her dosyada bulunan md5 kodunu da indirmeniz veya almanız gerekir.
  Doğru indiğini anlamak için linux ortamında uçbirim denen bir cevher bulunur, o cevhere alttaki gibi dosya yolunu yazarsanız sonucu size verir.
  md5sum /dosya/nerede/adı/nedir.iso
• Yazdırdığınız USB taklıyken bilgisayarı yeniden başlatın.
• İlk ekran gelir gelmez del, esc, F2 gibi tuşların biriyle BİOS ekranına girin.
• Sağ-sol tuşlarıyla BOOT sekmesine gelin.
• BOOT sekmesinde USB'nin satırları üzerinde iki tane isim göreceksiniz. Birinin başında UEFİ yazar. İlk sekmede UEFİ yazanı alt-üst tuşlarıyla üste getirin. Daha sonra F10 tuşuyla kaydedin ve çıkın.
• Oturuma geldiğinizde ister kurucuyla ister Gparted gibi disk yöneticisiyle alttaki gibi bir disk bölümü oluşturun.
  Fat32 formatında, boot/efi ve boot bayragıyla 100 MB boyutunda bir bölüm oluşturun.
• Bu bölümü oluşturduktan sonra sistemi kuracağınız bölümü ayrıca ext4 olarak seçin ve boyutunu da 20GB'den az olmamak kaydıyla keyfinize göre belirleyin.
  Sonra kuruluma başlayın, böylece sistem efi olarak kurulacak ve açılışta düşmanların gazabından korunacak.

[TENTEN]

@bilgisezgi, içinde söyledi: Linux için bilgi paylaşalım.

Kendime ait yıllardır paylaştığım linux dağıtımım var.

indirebileceğimiz bir bağlantı var mı?

[bilgisezgi]

@TENTEN, içinde söyledi: Linux için bilgi paylaşalım.

indirebileceğimiz bir bağlantı var mı?

Bahsettiğim gibi bağlantı var ama adını bu ülkede paylaşmıyorum.

[TENTEN]

sudo apt update && sudo apt upgrade

Linuxda komutlar arasına konan işaretlerin anlamı.
Yukarıda debian tabanlı linux dağıtımlarında güncelleme örneği var.

A ; B
A’nın başarısı veya başarısızlığına bakılmaksızın A ve ardından B’yi çalıştırın
A && B
B’yi sadece A başarılı olursa çalıştırın
A || B
B’yi yalnızca A başarısız olursa çalıştırın

[bilgisezgi]

Teniten böyle güzel ve yarayışlı bilgiler paylaştıgın için ve bu başlığı hatırlattığın için teşekkürler.

Linux'ta dikkat edlmesi ve bilmeden yapılırsa sistemi komple tarumar edecek komut alttakidir.
sudo rm -rf /
Bu komutun önüne eğri çizgiyi / sakın koymayın, ben örnek için gösterdim.
Bu komut normalde işe yaramayan dosyaları silmek içindir.

Bir kaç tane basit komut vereyim.
Bir dosya oluşturmak için:
touch dosya-adı
veya

dosya-adı

Bir dosyanın kopyasını taşımak için:
cp -r dosya-adı /home/bilgisezgi
veya dosyanın kendisini taşımak için
mv dosya-adı /home/bilgisezgi

sistemde dosya aramak için:
find / -name dosya-adı
veya
find /home/ -name dosya-adı

Bir dizindeki dosyaları görüntülemek için
ls /home/dizin-adı

Bir dosya içindeki herhangibir satırı silmek için:
sed -i '/satırdaki-karakter/d' /home/bilgisezgi/dosya

Ekran çözünürlüğünüzün genişliğini öğrenmek için:
xwininfo -root | awk '/Width/ {print $2}'
Ekran çözünürlüğünüzün yüksekliğini öğrenmek için
xwininfo -root | awk '/Height/ {print $2}'
Her ikisini öğrenmek için
xrandr |awk '/*/ {print $1}'
monitor bağlantısını öğrenmek için
xrandr | grep -e " connected [^(]" | sed -e "s/([A-Z0-9]+) connected.*/\1/"

Bir dosyanın içeriğini görüntülemek için:
cat /home/bilgisezgi/dosya

Bu komutlar terminal veya uçbirim denen araçta kullanılır.
Ayrıca bu komutların daha pek çok yaptığı görevler var, ben en basit olanı verdim.
Lİnux'ta yüzbinlerce komuttan şİmdilik aklıma gelen bunlar.

[kereste]

Linux´la hiç işim olmadı. Varsa yoksa Microsoft; tee MS-DOS ve Windows 3.1´den beri yakamı bırakmadı. Hâlâ öyle.

[bilgisezgi]

@kereste Sevgili Kavak, Linux sadece işletim sistemi değil, dinlerden, baskılardan arınmış daha ziyade özgürlüktür.
Çünkü Linux'ta herşeye kendin karar veriyorsun, istemediğin şeyleri kullanma zorunluluğu yok ve açık kaynak olduğu için gizli dinlemeler, virüsler yok.
Zaten Windows'ta bu özgürlük ve imkanlar olmadığı için devletler windows'u zorunlu kılıyor.
Ayrıca Lİnux'u bir denersen bir daha bırakmak istemezsin, üstelik bedava.

[kereste]

@bilgisezgi
Dostum, iş yerinden ötürü Windows kullanmak zorundayız/zorundayım. Yazmış olduğum programların tümü Microsoft dünyasına göre olduğu için Linux´u sadece duymuşluğum var.

[bilgisezgi]

Bu | dik çizgi komut içerisinde bir önceki komuta göre işlev gördüğü için bir çok komutta hayat kurtarır.
Örneğin, alttaki komutta önceki komuttan aldığı bilgiye göre bir sonraki komut satırda geçen eğri çizgi / öncesini siler.
cat /home/bilgisezgi/file.text | sed 's+./++g'
İlk komut bunu tek başına yapamadığı için araya konan dik çizgi sayesinde kendi yapamadığını ikinci komuta devreder. Yani bir nevi imece usulü işi paylaşırlar, zira linuxta ast-üst ilişkisi söz konusu değildir, işler paylaşımla yürütülür.
Dik çizginin tek komut içerisinde çoklu kullanımına bir örnek.
find "/usr/share/icons/hicolor" -type f -name ".png" | cut -d "." -f 2 | head -n 1
İlk dik çizgi öncesi komut dosya arar, ilk dik çizgiden sonraki komut dosya adlarını kırpar, ikinci dik çizgiden sonraki komut sadece bir satırlık çıktıya geçit verir.
Dik çizgi olmasaydı bu komutun yaptığı görevi yapması için alttaki örnekteki gibi olması gerekirdi.
find "/usr/share/icons/hicolor" -type f -name "*.png" > /tmp/file.txt
cut -d "." -f 2 /tmp/file,txt > /tmp/file2.txt
file=$(sed -n '1p' /tmp/file2.txt)
echo "$file" > /tmp/file3.txt

Görüldüğü üzere dik çizgiyle tek komut ve tek dosyayla iş biterken, dik çizgi olmadan dört satırlı komut ve üç dosyayla ancak aynı iş yapılabildi.
Dik çizginin marifetleri daha çok bu sadece bir örneği.
Dik çizgi sayesinde çok büyük komutlar ve çok büyük dosyalar kolayca yapılabiliyor.
Dik çizgiyle tanışmadan önce ben de çok satırlı ve çok dosyalı işlemlerle adeta kafayı yiyordum.
Lİnux'ta çözümler çok üretkendir, öyle kıt beyinli inanırlara benzemez.